De Publieke Ruimte

Tegenspraak

Hallo, hallo, welkom bij een nieuw seizoen van de Publieke Ruimte!

In deze eerste aflevering van het nieuwe seizoen praten Martijn en Otto met Erik Pool en Sandra Palmen over het begrip ‘Tegenspraak’.

• Hoe je kun als medewerker je goed uitspreken tegenover je leidinggevende of in een groep als je ziet dat er iets aangekaart moet worden?
• Hoe kan goede tegenspraak helpen bij een betere publieke dienstverlening?

Erik Pool is programmadirecteur dialoog en ethiek bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hij schreef het boek: 'Macht en Moed. Ambtelijk vakmanschap en de kunst van het tegenspreken'. Sandra Palmen werd vooral bekend door het memo waarin ze beschreef wat er volgens haar niet goed ging bij de fraudebestrijding van de Kinderopvangtoeslag. Als geen ander weet ze wat het is om tegenspraak te geven. 

Dag van de Publieke Dienstverlening

Donderdag 23 juni was de eerste Dag van de Publieke Dienstverlening. Hoe geven we de komende jaren invulling aan de dienstverlening van de overheid? Hoe behouden we wat goed gaat en verbeteren we wat nodig is? Over deze vragen en over thema’s als vertrouwen, maatwerk en rechtvaardigheid werd op deze dag op verschillende plekken gesproken. Martijn en Otto blikten aan het eind van deze dag in New Babylon in Den Haag terug met o.a. Arron Bell, bestuurder bij het CAK en bestuurlijk trekker van de Dag van de Publieke Dienstverlening, Harmen Harmsma, directeur-generaal van DUO en Don Ceder, Tweekamerlid voor de ChristenUnie. Ook spraken ze met Maartje Kemme (ministerie van SZW) en Paul Rotteveel (SVB) over de sessies die ze deze dag gaven.

Invoeringstoets

Hoe zorg je ervoor dat ingevoerd beleid ook daadwerkelijk het effect heeft dat je ermee had beoogd en niet knelt in de uitvoering? Om bij te dragen aan de kwaliteitsverbetering rond nieuwe regelgeving wil het kabinet vaker een zogenaamde invoeringstoets inzetten. Maar wanneer zet je zo’n toets nou in? Wat voor resultaten levert dit op? Zit je er als beleidsmedewerker wel op te wachten? En is het niet nog meer bureaucratie voor een uitvoeringsorganisatie? Martijn en Otto praten er over met Andre Bosman, oud-kamerlid en voorzitter van de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties, Pim Beirnaert, projectleider invoeringstoets bij het ministerie van Justitie en Veiligheid en Rosalinde van Putt, projectleider invoeringstoets bij de Belastingdienst.

Digitale Ethiek

De overheid verzamelt en beheert digitaal steeds meer informatie. De dienstverlening kan hierdoor verbeterd worden, maar tegelijkertijd roept het ook vragen en dilemma’s op. Met wie mag je welke informatie wel of niet delen? Kun je overal zomaar een algoritme op los laten? En van welke mogelijkheden van kunstmatige intelligentie, AI, kun je gebruik maken?
Om ervoor te zorgen dat er zorgvuldig en weloverwogen gebruik gemaakt wordt van data heeft het UWV het Kompas Data Ethiek ontwikkeld. In deze aflevering praten Martijn en Otto met twee gasten die hier nauw bij betrokken zijn: Maarten Speet, programmamanager  gegevensdiensten bij het UWV en Frank Kaptein, applicatieontwikkelaar bij het UWV.

Samenwerken in de driehoek

Goede publieke dienstverlening is mede afhankelijk van een goede samenwerking tussen de betrokken partijen binnen de ambtelijke driehoek: de eigenaar, de opdrachtgever en de opdrachtnemer. Martijn en Otto spreken in een nieuwe aflevering van de podcast met Janet Helder (plaatsvervangend DG bij de Belastingdienst, Ric de Rooij (plaatsvervangend SG bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid) en Kees van der Burg (DG mobiliteit bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat). Alle drie zijn nauw betrokken bij het programma Werk aan Uitvoering en (spoiler) over één ding zijn ze het met elkaar eens: voor een goede samenwerking moet je een beetje van elkaar houden.

Knelpunten in beeld bij de politiek

Hoe zorg je er voor dat knelpunten uit de uitvoering ook bij de politiek bekend worden? De Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties pleitte in haar rapport al voor een beter contact tussen uitvoeringsorganisaties en de politiek. Inmiddels hebben SVB, UWV en de Belastingdienst de Tweede Kamer rechtstreeks laten weten waar de regels knellen voor een goede uitvoering. Maar hoe bepaal je als uitvoeringsorganisaties wat je wel en wat je niet deelt? En wat vinden beleidsdepartementen er van dat hun uitvoerders rechtstreeks schakelen met de politiek? Otto en Martijn praten er over met Hannah Smet (SVB), Miranda Vermeulen (UWV) en Lisa van den Berg (SZW).

Hardvochtigheden

Hoe herken je als medewerker van een publieke dienstverlener hardvochtigheden in uitvoering van de wet? En wat kun je doen om het bespreekbaar te maken en te veranderen?
Martijn en Otto praten er over met Martin Hagen, strategisch beleidsadviseur bij DJI en Jean Weijers, manager bij DUO.

Ambtelijk Vakmanschap

In een nieuw seizoen van ‘De Publieke Ruimte’ praten Martijn en Otto met betrokken ambtenaren over thema’s die aan de basis liggen van goede publieke dienstverlening. Het eerste thema dat ze belichten is ‘ambtelijk vakmanschap’. Ze spreken er over met Ellen Viergever, programmamanager van het project Ambtelijk Vakmanschap en Grenzeloos Samenwerken, Steven Kroesbergen, dealmaker City Deals voor het ministerie van BZK en Maike Klip, zij publiceerde een blog over ‘de begripvolle ambtenaar’.

Terugblik op seizoen 2 met Petula Huising

In deze bonusaflevering blikken we met de voltallige redactie - Otto, Martijn én Michel en Patty - terug op het tweede seizoen. We bespreken dit seizoen langs de lijnen van de technische briefing in de Tweede Kamer over het Werkprogramma Publieke Dienstverlening. De vaste Kamercommissie Binnenlandse Zaken werd bijgepraat door door Maarten Schurink, SG van Binnenlandse Zaken, Michelle Blom, DG bij Rijkswaterstaat en Nathalie van Berckel, lid van de Raad van Bestuur van het UWV, Arne van Hout, gemeentesecretaris van Nijmegen en Nathan Ducastel, directeur VNG-Realisatie.

En uiteraard kijken we ook vooruit, want waar gaat het programma in het nieuwe jaar naar toe? Wat kunnen we verwachten van het nieuwe kabinet? En wat ziet de programmamanager, Petula Huising, als belangrijkste kansen en uitdagingen voor het programma in het nieuwe jaar?

Michèle Blom

Deze week spreken Otto en Martijn met Michèle Blom, directeur-generaal van Rijkswaterstaat, over wegen, bruggen en keringen, de alomtegenwoordigheid van Rijkswaterstaat in de vormgeving van Nederland, over bruggenbouwers tussen beleid en uitvoering, het belang van het kennen van beide rollen en over tegeltjeswijsheden als: "Uitvoeren zonder kennis is levensgevaarlijk."

Ook in deze aflevering: Maike Klip vertelt waarom ambtenaren die minder contact hebben met de burger juist meer begripvol moeten zijn dan ambtenaren die wel direct contact hebben met de burger. Programmamanager May-Britt Jansen vertelt over het project OpenStad bij de gemeente Amsterdam. Dit open-source platform kan gebruikt worden voor het vormgeven van participatietrajecten. Hoe zet May-Britt dit in en welk probleem wordt opgelost? Kortom: een nieuwe aflevering bomvol ideeën, inzichten en oplossingen.